Comente iscrient sos istudentes italianos? Male. Lu narat s’I.N.V.A.L.S.I., (Istituto nazionale per la valutazione del sistema educativo di istruzione e di formazione ) a pustis chi at bidu sos resurtados de sas proas iscritas in s'esàmene de maturidade. In su situ www.invalsi.it bi sunt sos traballos de s'esàmene de duos annos a como, e b'at de s'isporare pro sas pessones chi istimant sa limba de Dante: sa puntegiadura b'est e non b'est, sa gramàtica est una cosa relativa, sa consecutio temporum un'elementu disconnotu, sos perìodos tortinados, longos e inefetivos. S ’I.N.V.AL.S.I. at curretu 545 elaborados de sa proa de italianu in s'esàmene de Istadu de s'annu iscolàsticu 2008-09, e at averiguadu sa pagu cumpetèntzia in s'impreu iscritu de sa limba italiana dae bandas de sos pitzinnos chi agabbant s'iscola superiore. In totu sas bator cumpetèntzias fundamentales (gramaticale, testuale, lessicale e ideativa) b'at unu votu mèdiu inferiore a sa sufitzièntzia. Su votu si dat in bindighèsimos e unu traballu sufitziente devet otènnere a su nessi 10/15. Tando, ant cunsideradu insufitzientes prus de su mesu de sos elaborados (intre su 54 e su 63 pro chentu, cunforma a sa cumpetèntzia leada in cunsideru). Su votu mèdiu dadu a sos litzeales est agigu subra de sa sufitzièntzia. Belle gasi, est arta sa cuota de sas insufitzièntzias in sa cumpetèntzia gramaticale (34 pro chentu ) e in sa cumpetèntzia lessicale (45 pro chentu). Est bassa sa cuota de sas etzellèntzias. In sos istitutos tècnicos su votu mèdiu no nche crompet a sos 9 bindighèsimos. A pustis de 13 annos de iscola, su bonu de sos tècnicos de cras no nche crompent a unu gradu bastante de connoschèntzia de sa limba italiana. Su voto mèdiu de sos pitzinnos chi andant a sas iscolas professionales no nche colant s’8; in prus de s'80 pro chentu de sos casos, sas proas sunt cunsideradas insufitzientes in totu sas bator cumpetèntzias. E finas sa calligrafia est una pelea: con sms, chat e totu gasi, s'iscritura a manu est semper prus rara, e giai si nde bident sos resurtados.
l